Xristianlik muqaddas manbalari va marosimlari. Христианлик муқаддас / мукаддас манбалари ва маросимлари.
Xristianlikning muqaddas manbayi «Qadimgi Ahd» va «Yangi Ahd» deb nomlanuvchi ikki bo‘limdan tarkib topgan «Bibliya» (yunoncha — «kitoblar») hisoblanadi.
«Qadimgi Ahd» «Tavrot», «Zabur» va boshqa bir necha kitob va madhiyalarni o‘z ichiga olib, umumiy hisobda 39 kitob, ya’ni bo‘limdan iborat.
«Bibliya»da qayd etilishicha, Iso Masih o‘z da’vatlarida xalqni yaqinlashib kelayotgan oxirzamondan ogohlantirish uchun Xudo tomonidan yuborilganini ta’kidlaydi. Gunohlardan tiyilib, tavba qilish va to‘g‘ri yo‘lga kirishga chaqiradi. U turli mo’jizalar ko‘rsatib, odamlarni davolaydi.
Milodning IV asridan boshlab xristianlik cherkovi oliy tabaqa ruhoniylarni vaqti-vaqti bilan Butun Jahon
Milodiy 313-yilda imperator Konstantin yepiskoplarga Isoning o‘gitlarini to‘plash va kitob holiga keltirishni buyurdi. Kitob holidagi xristianlik tarixi yoritilgan «Yangi Ahd» Konstantin vafotidan so‘ng Karfagen yig‘inida tasdiqlandi.
Ilk Butun Jahon Sobori 325yil Nikeya shahrida o‘tkazilib, unda e’tiqod timsoli deb nomlangan xristianlik ta’limoti asosini tashkil etuvchi bosh aqidalar majmuasi qabul qilingan. Muqaddas kitob Muqaddas rivoyatlar (Papalar maktublari va xristian soborlarining qarorlari) bilan to‘ldirilgan.
Soborlariga yig‘ib turadi. Bunday yig‘ilishlarda diniy ta’limot tizimi ishlab chiqildi va tasdiqlandi. Xristianlikdagi qonunchilik me’yorlari va ibodatlarni olib boorish qoidalari shakllandi, bid’atga qarshi kurashish usullari belgilandi.
Xristianlik ta’limotiga binoan qator marosimlarda Muqaddas Ruh ishtirok etadi va aynan shu sababli ular sirli deb ataladi. Bunday marosimlarga cho‘qintirish (xristianlik diniga kiritish), yevxaristiya (non va vino tamaddi qilish), ruhoniylik unvonini berish, tavba qilish, miro surtish, yeley moyi surtish, nikoh kiradi.
Tarixga nazar
G‘arbiy Rim Imperiyasi qulagach (476-yilda), Rimdagi dunyoviy hokimiyat cherkovning qo‘liga o‘tdi. Xuddi shu vaqtdan boshlab Rim yepiskopi Rim Papasi unvonini oldi.
Imperiyaning sharqiy qismi Vizantiyada esa kuchli imperator hokimiyatining saqlanib qolganligi sababli cherkov imperatorga bo‘ysundirildi. Natijada Rim cherkovi Konstantinopol cherkovini o‘ziga bo‘ysundira olmadi. Xristian cherkovining katolik va pravoslav cherkovlariga ajralib ketishi Rim Papasi va Konstantinopol patriarxining xristian olamida yetakchilik uchun olib borgan raqobati oqibatida yuz berdi.
