O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish soh;asidagi vakolatlari
O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi:
favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish uchun moliyaviy va moddiy resurslar davlat rezervlari yaratilishini ta`minlaydi hamda ulardan foydalanish tartibini belgilaydi;
favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etashga oid kuchlar va vositalarni moliya hamda resurs jihatidan ta`minlashni, ularni mahsus tehnika va boshka moddiy-tehnika vositalari bilan jihozlashni amalga oshiradi;
favqulodda vaziyatlar tasnifini tasdiklaydi hamda ularni bartaraf etishda ijro hrkimiyati organlari ishtiroki darajasini belgilaydi;
vazirliklar, idoralar, ijro hokimiyati mahalliy organlarining aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasidagi faoliyati ustidan nazoratni amalga oshiradi;
konun hujjatlariga muvofik boshka vakolatlarini amalga oshiradi.
Favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish buyicha mahsus vakolatli davlat boshkaruv organi
Favkulolda vaziyatlardan muhrfaza kilish, buiicha mahsus vakolatli davlat boshkaruv organi O`zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligidir.
O`zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligi:
favqulodda vaziyatlarning oldini olish, bunday vaziyatlarda aholi hayoti va sogligini, moddiy va madaniy boyliklarni muhofaza kilish, shuningdek fav-kulodda vaziyatlar okibatlarini bartaraf etish va zararni kamaytirish yuzasidan choralar ishlab chikadi hamda amalga oshiradi;
aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasida mahsus dasturlar ishlab chikilishi va ilmiy tadkikotlar amalga oshirilishini tashkil etadi;
uz vakolati doirasida vazirlik va idoralar, korhona, muassasa va tashkilotlar, mansabdor shahslar va fukarolar uchun bajarilishi majburiy bulgan karorlar kabul kiladi;
boshkaruv organlarining, aholini va hududlarni muhofaza kilish kuchlari va vositalarining favqulodda vaziyatlar sharoitida harakat kdlishga tayyor bulishini tashkil etadi;
favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish kuchlari va vositalari boshkaruvini amalga oshiradi, boshkaruv punktlari, habar berish va aloka tizimlarini tuzadi;
favqulodda vaziyatlar sharoitida avariya-kutkaruv ishlari va kechiktirib bulmaydigan boshka ishlar utkazilishini tashkil etadi;
aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish tadbirlari bajarilishi ustidan davlat nazoratini amalga oshiradi;
ishlab chikarish va ijtimoiy ob`ektlar buyicha loyihalar va karorlar yuzasidan davlat ekspertizasi utkazilishida ishtirok etadi;
konun hujjatlariga muvofik boshka vakolatlarni amalga oshiradi.
Vazirliklar va idoralar favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasida:
uz tasarrufidagi korhona, muassasa va tashkilotlarning favqulodda vaziyatlar sharoitida harakat kilishga shay bulib turishini ta`minlashlari;
tarmokning va uz tasarrufidagi ob`ektlarning favqulodda vaziyatlar sharoitida barkaror ishlash imkoniyatini oshirish tadbirlarini ishlab chikishlari va amalga oshirishlari;
favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish buiicha harakatlar rejasini, nizomlar, koidalar va yuriknomalarni kelishib olish uchun O`zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligiga takdim etishlari;
uz tasarrufidagi ob`ektlar hodimlarini harbiylashtirilmagan tuzilmalar tarkibida favqulodda vaziyatlarda muhofazalanish usullariga va harakat kilishga urgatishlari;
favqulodda vaziyatlar tugrisida habar berish mahalliy tizimlarini yaratishlari va ularni doimo shay holatda saklab turishlari;
aholining va hududlarning muhofazalanish holati tugrisida belgilangan tartibda ahborot berishlari, shuningdek tarmok hodimlarini favqulodda vaziyat tahdidi borligi tugrisida habardor kilishlari;
moddiy va moliyaviy resurslar rezervlarini yaratishlari;
favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish rejalariga muvofik; uz tasarrufidagi ishlab chikarish va ijtimoiy ob`ektlarda hamda ularga tutash hududlarda avariya, kutkaruv ishlari va kechiktirib bulmaydigan boshka ishlar tashkil etilishi, moliyalanishi va utkazilishini ta`minlashlari;
uta muhim ob`ektlar va ularning hodimlarini favqulodda vaziyatlar sharoitida uz faoliyatlarini davom ettirishlari ta`minlanadigan punktlarga evakuatsiya kilish tadbirlarini amalga oshirishlari; favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish mahsus kuchlari va vositalari tashkil etilishini, tayyorgarlikdan utkazilishini va shay bulib turishini ta`minlashlari;
uz tasarrufidagi ob`ektlar loyihalanishi, kurilishi va rekonstruktsiya kdlinishi chogida ahrlini va hududlarni muhrfaza kilish masalalariga oid talablar bajarilishini nazorat kdlib borishlari;
konun hujjatlariga muvofik. boshka vakolatlarni amalga oshirishlari shart.
Vazirliklar va idoralar Uzbekistan Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan ruyhati belgilab kuyiladigan, potentsiat havf manbai bulgan ob`ektlarda aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhrfaza kdlish buyicha mutahassislar shtat lavozimlarini joriy etadilar. Boshka ob`ektlarda esa mas`ul shahslar tayinlanadi.
Mahalliy davlat hokimiyati organlarining favqulodda vaziyatlardan muhofaza kdlish sohasidagi vakolatlari
Mahalliy davlat hokimiyati organlari favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasida:
favqulodda vaziyatlar chogida aholini va hududlarni muhofaza kilish buyicha harakatlar rejasini ishlab chikadilar;
aholining va hududlarning muhofazalanishiga oid ahborotlar belgilangan tartibda tuplanishi va almashinilishini, shuningdek favqulodda vaziyatlar tahdidi borligi yoki ruy berganligi tugrisidagi ahrli uz vaktida vokif va habardor etilishini amalga oshiradilar;
moddiy va moliyaviy resurslar rezervlarini yaratadilar, favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish tadbirlarini, moliyalashni amalga oshiradilar;
idoraviy mansubligidan kat’i nazar, korhona, muassasa va tashkilotlarning favqulodda vaziyatlarda barkaror ishlash imkoniyatini oshirishga yordamlashadilar;
favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish buyicha korhona, muassasa va tashkilotlar kuchlari va vositalarining shay holda turishi ustidan nazoratni amalga oshiradilar;
avariya, halokat, tabiiy ofatlar sodir bulgan zonalarda kutkaruv ishlari va kechiktirib bulmaydigan boshka ishlarni amalga oshirish uchun avariya-kutkaruv kuchlari (shu jumladan tezkor harakat bulinmalari) va mahsus tuzilmalarning doimo shay bulib turishini tashkil etadilar;
avariya-kutkaruv ishlari va kechiktirib bulmaydigan boshka ishlarni tashkil etadilar hamda amalga oshiradilar, shuningdek bunday ishlar utkazilishi chogida jamoat tartibi saklanishiga kumaklashadilar;
Konun hujjatlariga muvofik boshka vakolatlarni amalga oshiradilar.
Korhonalar, muassasalar va tashkilotlar favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasida:
hodimlar hamda ishlab chikarish va ijtimoiy ob`ektlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish buyicha zarur choralarni rejalashtirishlari, moliyalashlari va amalga oshirishlari;
havf manbai yukori bulgan ob`ektlar havfsizligi tugrisida belgilangan tartibda deklaratsiya takdim etishlari;
hodimlarni favqulodda vaziyatlar sharoitida harbiylashtirilmagan tuzilmalar tarkibida muhrfazalanish usullariga va harakat kilishga urgatishlari;
habar berish mahalliy tizimlarini yaratishlari va doimo shay holatda saklab turishlari hamda favqulodda vaziyatlar tahdidi borligi yoki ruy berganligi tugrisida hodimlarni uz vaktida habardor kil ishlari;
favqulodda vaziyatlar sharoitida ob`ektlar ishi hamda hodimlar haet faoliyati barkaror kechishini ta`minlashlari;
muhandislik-himoya inshootlari, zaruratga karab, oldindan barpo etilishini ta`minlashlari hamda ularni doimo shay holatda saklab turishlari;
favqulodda Korhonalar, muassasalar va tashkil otlarning favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasidagi majburiyatlari
vaziyatlar ruy berish ehtimolini nazarda tutib, belgilangan tartibda moddiy va moliyaviy resurslar rezervlarini yaratishlari;
favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish kuchlari va vositalari yaratilishini, tayyorgarlikdan utkazilishini hamda shay bulib turishini ta`minlashlari;
favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish rejalariga muvofik. uz tasarrufidagi ob`ektlarda avariya-kutkaruv ishlari utkazilishini ta`minlashlari;
belgilangan tartibda ihtisoslashgan hizmatlar va tuzilmalarni yaratishlari, ularni shahsiy tarkib, tehnika va anjom bilan tuldirishlari;
belgilangan tartibda evakuatsiyaga oid tadbirlarni utkazishlari va odamlarni joylashtirish uchun oldindan bazalar tayyorlab kuyishlari;
belgilangan tartibda favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasida ahborotlar takdim etishlari shart.
Fukarolar uzini uzi boshqarish organlarining favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etishdagi ishtiroki
Fukorolarning uzini uzi boshkarish organlari: aholi punktlari, suv ta`minoti manbalari, ijtimoiy va madaniy ob’ektlarning sanitariya va ekologik holati ustidan nazorat amalga oshirilishiga yordam beradilar;
fukarolarni favqulodda vaziyatlar okibatlarini bartaraf etishga jalb kiladilar;
konun hujjatlariga muvofik boshka choralarni amalga oshiradilar.
Jamoat birlashmalarining favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etishdagi ishtiroki
Jamoat birlashmalari favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etishda konun hujjatlarida belgilangan tartibda ishtirok etishlari mumkin.
Jamoat birlashmalari favqulodda vaziyatlar manbalari va ularni bartaraf etish choralari tugrisida davlat hokimiyat va boshkaruv organlaridan, korhonalar, muassasalar va tashkilotlardan belgilangan tartibda ahborot olish hukukiga ega.
Favqulodda vaziyatlar monitoringi va ularni oldindan bashorat kilish
Favqulodda vaziyatlar monitoringi va ularni oldindan bashorat kilish tabiiy ofatlarni, tehnogen avariyalar va halokatlarni tekshirish va nazorat kilish mahsus hizmatlari tomonidan amalga oshiriladi.
Favqulodda vaziyatlar monitoringini utkazish va ularni oldindan bashorat kilish tartibi konun hujjatlari bilan belgilanadi.
Fukarolarning favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasidagi hukuklari
Fukarolar kuyidagi hukuklarga ega:
favqulodda vaziyat ruy berganda hayotlari, sogliklari va shahsiy mol-mulklari muhofazalanishi;
umumiy va yakka muhofazalanish vositalaridan, mahalliy hokimiyat organlarining, korhonalar, muassasalar va tashkilotlarning favqulodda vaziyatlarda. aholini muhofaza kilish uchun muljallangan boshka mol-mulkidan foydalanish;
mamlakat hududining muayyan joylarida bulganda ular duch kelishi mumkin bulgan havf-hatar darajasi tugrisida hamda zarur havfsizlik choralari hakida habardor bulish;
aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish masalalari yuzasidan davlat hokimiyati va boshkaruv organlariga murojaat etish;
favqulodda vaziyatlar rui bergan zonalarda ishlaganligi uchun bepul tibbiy hizmat, kompensatsiyalar va boshka imtiyozlar olish;
favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish mobaynida majburiyatlarini bajarish chogida sogligiga etkazilgan zarar uchun kompensatsiyalar hamda imtiyozlar olish;
aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan : muhofaza k.ilish majburiyatlarini bajarish chogida orttirgan kasallygi munosabati bilan mehnat kobiliyatini yukotganda, nogironligi mehnatda mayib bulish okibatida kelib chikkan hodimlarga belgilangan tartibda pensiya olish;
bokuvchisini aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish majburiyatlarini bajarish chogida orttirgan mayiblik yoki kasallikdan halok bulganligi yoki vafot etganligi munosabati bilan yukrtganda, mehnatda mayib bulish tufayli halok bulgan shahsning sila a`zolari uchun belgilangan tartibda pensiya olish.
Davlat ijtimoiy sugurtasi tartibi va shartlari, kompensatsiyalar va imtiyozlar turlari va mikdorlari konun hujjatlari bilan belgilanadi.
Fukarolarning favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasidagi majburiyatlari
Fukarolar:
havfsizlik choralariga rioya etishlari, ishlab chikarish va tehnologiya intizomi, ekologik havfsizlik talablari favqulodda vaziyatlar ruy berishiga olmb kelishi mumkin bulgan tarzda tuzilishiga yul kuymasliklari;
muhofazalanishning asosiy usullarini, jabrlanganlarga birlamchi tibbiy yordam kursatish yo`llarini urganishlari hamda uz bilim va amaliy kunikmalarini takomillashtirishlari;
favqulodda vaziyatlar ruy berishiga olib kelishi mumkin bulgan avariyalar, ofatlar va halokatlar tahdididan darak beruvchi alomatlar borligi tugrisida tegishli organlarga habar berishlari;
favqulodda vaziyatlar tahdid solgan va boshlangan sharoitlarda ogohlantirish belgilarini, yurish-turish koidalari va harakat kilish tartibini, umumiy va yakka muhofazalanish vositalaridan foydalanish usullarini bilishlari;
zarurat bulganda avariya-kutkaruv ishlari va kechiktirib bulmaydigan boshka ishlarni utkazishda yordamlashishlari shart.
Chet el fuqarolari va fukaroligi bulmagan shahslarning favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasidagi hukuk va majburiyatlari
O`zbekiston Respublikasi hududida chet el davlatlarining fukarolari va fukaroligi bulmagan shahslar favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasida O`zbekiston Respublikasi fukarolari bilan teng hukuklarga ega buladilar va majburiyatlarni bajaradilar.
Aholini va mutahassislarni favqulodda vaziyatlarda harakat kilishga tayyorlash
Umumta`lim maktablari, akademik litseylar, kasb-hunar kollejlari hamda oliy ukuv yurtlarida, ishlab chikarish va turar joylarda aholini favqulodda vaziyatlarda harakat kilishga urgatish umumiy va majburiydir.
Favqulodda vaziyatlarning oldini olish va bunday vaziyatlarda harakat kilish davlat tizimi rahbarlari va mutahassislarini tayyorlash va kayta tayyorlash urta mahsus, kasb-hunar ta`limi muassasalari va oliy ukuv yurtlarida, malaka oshirish muassasalarida, kurslarda, mahsus ukuv-uslubiyat markazlarida va ish joyida amalga oshiriladi.
Aholini va mutahassislarni favqulodda vaziyatlarda harakat kilishga tayyorlash tartibi O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasidagi bilimlarni targib etish
Aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish sohasidagi bilimlarni targ’ib etish davlat organlari, shuningdek odamlarni muhofaza kilish va kutkarish borasidagi tegishli jamoat birlashmatari tomonidan ta`minlanadi.
Bilimlarni tarrib etish uchun ommaviy ahborot vositalaridan foydalanish mumkin.
«Vatanparvar» mudofaaga kumaklashuvchi tashkiloti
Bularning tarkibida Respublikamiz buyicha «Najodkor», (RkkM) — Respublika kidiruv-kutkaruv markazi hamda (SkHT) — Suvdan kutkarish hizmati tizimlari tuzilgan bo`lib, Respublikamiz mikyosida buladigan har kanday FVda fuqarolarni kutkarish vazifalarini bajaradilar.
FVDTning mablag’i quyidagilardan tarkib topgan: Davlat byudjetlari, Mahalliy byudjet, Vazirlik va uning buginlari, Muassasa va tashkilotlarning shahsiy mablaglari, «kizil koj» va «kizil yarim oy» jamiyatining birlamchi zahiralari hisobidan va boshkalardan.
