Otlarda egalik kategoriyasi
Otlarga xos morfologik xususiyatlardan biri son kategoriyasidir. Otlarda son kategoriyasini bir-biriga qarama-qarshi qo‘yilgan birlik son shakli va ko‘plik son shakli tashkil etadi.Birlik son shaklida...
Otlarning ma’no turlari
Otlar ma’no jihatdan ikki turga bo‘linadi: atoqli otlar va turdosh otlar.Bir xildagi predmet (shaxs) yoki hodisalardagi birinchi ayirib ko‘rsatadigan otlar atoqli otlar deyiladi. Atoqli...
Otning leksik-grammatik xususiyatlari
Predmetning nomini (keng ma’noda) bildiruvchi mustaqil so‘z turkumiga ot deyiladi. Ot so‘z turkumiga oid so‘zlar kim? nima? kimlar? nimalar? savollaridan biriga javob beradi: o‘qituvchi,...
Феъл замонлари. Шахс-сон қўшимчалари
Феълдан англашилган ҳаракат-ҳолатнинг нутқ сўзланиб турган пайтга муносабати феъл замонлари, шундай маънони ифодаловчи қўшимчалар эса замон қўшимчалари дейилади. Феълларда учта замон бор: 1) ўтган...
Феъл (Узбек тили)
Нима қилмоқ?, нима бўлмоқ? сўроқларига жавоб бўлиб, ҳаракат-ҳолатни билдирувчи сўзларга феъл дейилади.Феъллар замон, шахс-сон, бўлишли-бўлишсизлик маънолари ва бу маъноларни ифодаловчи қўшимчаларга эга бўлади. Масалан:...
Олмош
От, сифат, сон ва бошқа сўзлар ўрнида қўлланиб, уларга ишора қилувчи сўзлар олмош ҳисобланади. Олмошлар қайси сўз ўрнида қўлланса, ўша сўзнинг сўроғига жавоб...
Сонларнинг ёзилиши
Икки, олти, йетти сонларига жамликни билдирувчи -ов, -ала қўшимчалари қўшилса, асос охиридаги и унлиси тушиб қолади: Иккала, олтов, йеттов.Тартиб сонлар рақам билан ёзилса, -нчи,...
Сон (рақам)
Қанча?, неча?, нечанчи? сўроқларига жавоб бўлиб, нарсаларнинг сон-саноғи ва тартибини билдирган сўзларга сон дейилади.Сонлар иккига бўлинади: 1) миқдор сонлар? 2) тартиб сонлар. Қанча?, неча?...
Сифат даражалари
Муайян бир белгининг ортиқ-камлиги жиҳатидан фарқланиши сифат даражаси дейилади.Сифатларда тўртта даража бор: оддий даража, қиёсий даража, орттирма даража, озайтирма даража.Нарсалар орасидаги белги ўзаро таққосланмаса,...
Сифат (узбек тили)
Қандай?, қанақа? сўроқларига жавоб бўлиб, нарса-буюмнинг белгисини билдирган сўзларга сифат дейилади. Белги деганда, ранг-тус, маза-таъм, шакл-ҳажм, хил-хусусият кабилар тушунилади. Сифат гапда аниқловчи, ҳол ёки...
Келишик қўшимчалари
Отларга қўшилиб, уларни ўзидан кейин келган бошқа сўзларга тобелаштириб боғлаб келадиган қўшимчаларга келишик қўшимчалари дейилади. Тилимизда 6 та келишик мавжуд бўлиб, улардан бештасининг қўшимчаси бор:...
Турдош ва атоқли отлар
Бир турдаги нарса-буюмнинг номини билдирган отлар турдош от дейилади. Масалан: қишлоқ, чойнак, ака, дарахт. Айрим шахс ёки нарса-буюмга атаб қўйилган номлар атоқли от дейилади....
